آينده‌ي آبي

از درد و غم رفته و آينده چه گويم ـ انديشه‌ي مستقبلم از حال برآورد. صائب تبريزي

Wednesday, June 28, 2006

بازتاب سخنراني دكتر اباذري

چهارشنبه 7 تير ماه 1385
دوستان به خاطر دارند، روز دوم همايش مسائل علوم اجتماعي ايران، به برگزاري ميزگرد مسائل نظري علوم اجتماعي گذشت. يكي از سخنرانان دكتر اباذري بود كه به تندي به چهار سخنران از پنج سخنران قبل از خود تاخت و بيشتر حاضران را نسبت به نحوه‌ي و محتواي گفتارش رنجاند. ايشان درباره‌ي سخنان دكتر آزاد چيزي نگفت! از همان موقع در دبيرخانه‌ي دائم همايش بررسي مسائل علوم اجتماعي ايران در اين باره گفت و گو شد. اخيرا آقاي خليلي آن حادثه را از زاويه‌اي و با عنوان علم به مثابه چارچوب اخلاقي، اخلاق به مثابه اصول علمي كاويده است كه علاقه‌مندان را به خواندن آن دعوت مي‌كنم

Tuesday, June 27, 2006

دغدغه‌ي ماندگار خشايار شاه

سه شنبه 6 تير ماه 1385
خواست خدا در زمين آشوب نيست. بلكه صلح، نعمت و حكومت خوب است
اين جمله را از نامه‌اي نوشتم كه توسط خشايار شاه نوشته و به دست حجاران بر روي سنگ مرمري به خط ميخي حك شده است. اين نامه اكنون در تخت جمشيد نگهداري مي‌شود و در كنار آن ترجمه‌اش بر تابلويي نصب است
اين جمله را در يك ماه گذشته بارها خوانده‌ام و ديدم، جمله‌ي نغز و پرمغزي است و چيزي كم ندارد. شعاري است كه هنوز انسانيت آن را سر مي‌دهد و برايش تلاش مي‌كند. شعاري كه همچنان پس از دوهزار و پانصد سال زنده مانده است و دغدغه‌ي بشر قرن بيست و يك نيز هست. دست‌يافتن به صلح و دوري از جنگ و خشونت در روابط بين فردي و بين‌المللي، وجود نعمت براي گذران نسبتا آرام و سالم چند صباح زندگي تا دغدغه‌ي نان و مسكن و آن چه براي گذران زندگي روزانه و روزمره لازم است،‌ نداشته باشي تا بتواني به كشف استعدادهاي وجودي خودت و جامعه‌ات نايل آيي و حكومت خوب تا حرمت انساني‌ات را پاس دارد و به خود حق ندهد به حريمت به هر بهانه‌اي تجاوز كند. اول بار اين تجاوز را از سوي جمشيد ديديم و قطعا خشايار شاه به خوبي آن را در خاطر خود داشته است. جمشيد وقتي به همه چيز رسيد و فرمانروايان جهان را در پيروي از خود ديد و آبادي ايران‌زمين را نويد داد و مردم را در نعمت ديد، گفت: گر ايدون كه دانيد من كردم اين / مرا خواند بايد جهان آفرين
از اين پس رفتار او نيز تغيير كرد و خود را قدرت مطلقه خواند و رفتار مستبدانه‌اش خرد را از او دور كرد. فردوسي در اين باره چنين آورده است: بر او تيره شد فره ايزدي / به گژي گراييد و نابخردي
هر چند تعريف حكومت خوب در آن دوران با دوران ما متفاوت است و نيز آن چه آنان از نعمت مراد مي‌كردند با آن چه ما مراد مي‌كنيم متفاوت است، ولي همچنان صلح، نعمت و حكومت خوب دغدغه و هدف ما نيز هست
نكته‌ي ديگر اين كه اگر اين جمله را افلاطون گفته بود،‌ اكنون صدها شرح فلسفي بر آن نوشته بودند ولي ما ميراث خود را بر تابلويي در موزه‌اي دورافتاده نگهداري مي‌كنيم و از هر صد بازديدكننده يكي هم آن را به درستي نمي‌خواند. گنجينه‌هايمان را نيز به باد داده‌ايم و وقتي مي‌خواهيم از صلح و حكومت خوب بنويسيم،‌در ابتداي نوشته‌مان نقل قولي از متفكران يونان و مغرب‌زمين مي‌آوريم و از خودكاوي درمانده‌ايم

Tuesday, June 20, 2006

به ياد دكتر علي شريعتي

دوشنبه 30 خرداد 1385
ديروز را به حسينيه‌ي ارشاد رفتم.عليجاني و سوسن شريعتي و آقاجري سخنراني داشتند. هر سه را نشستم. پس از سال‌ها براي اولين بار بود كه اين طور سه سخنراني را به طور كامل گوش مي‌دادم. هر سه شنيدني بودند. عليجاني قرائتي ديگر از امت و امامت شريعتي داد كه در كتابش نيز به آن پرداخته است. اين كه دموكراسي هدايت شده‌ي شريعتي فقط و فقط پاسخي است به تعارض دموكراسي و نصب در شيعه و فقط مربوط به آن دوره‌ي تاريخي و اكنون ديگر زمان دموكراسي هدايت‌شده گذشته است و بشر كنوني نيازي به آن ندارد
سوسن شريعتي نيز بازگشت به خويشتن شريعتي را كاويد و با برشمردن سه نوع رويكرد به سنت، يعني بنيادگرايي، سنت‌گرايي حسرت‌خورانه و طرد سنت و آسيميلاسيون در مدرنيته، از نظر شريعتي بازگشت به سنت را تحصيل حاصل دانست؛ چرا كه در كشورهايي چون ايران، ما در سنت زيست مي‌كنيم و ديگر بازگشت به آن بي‌معنا است. شريعتي با اين نقد به شناسايي خويشتن تاريخي‌مان مي‌نشيند و نسبت ما را با آن بيان مي‌كند و نحوه‌ي مواجهه‌ي ما در دوران كنوني بازمي‌نماياند
آقاجري با شور و منطقي سخن مي‌گفت كه در شريعتي مي‌ديديم. اما احتياط او را در پيش نگرفته بود. از عدالت در ديدگاه شريعتي گفت و به مقايسه‌ي آن با ديدگاه‌هاي باستاني ايراني، يوناني،‌هندي و كنفسيوسي و ديدگاه‌هاي نوين ليبرالي و سوسياليستي و فاشيستي و ناسازگاري بي‌مانندش با عدالت فاشيستي سخن گفت. اين كه او قسط را برتر از عدالت مي‌ديد و عدالت را بي‌ آزادي و عرفان و عشق ناكافي مي‌شمرد. اين كه در عدالت فاشيستي همه چيز در فرد رهبر خلاصه مي‌شود و اوست كه خور و خواب را به ديگراني كه حيوان مي‌خواهدشان ارزاني مي‌كند. در آخر به صحراي كربلا زد و از نتيجه‌ي عدالت فقهي را همين برخورد با زنان در ميدان هفت تير دانست و گفت كه در تاريخ خوانده‌ام ابن زياد پاسخ اعتراض را به خشونت و سركوب مي‌داد و بعد از زندانيان سياسي و دانشجويان نيز ياد كرد
به هر روي، ديروز قرائتي شجاعانه از شريعتي طرح شد. بر خلاف قرائتي كه برخي از دوستان اين روزها دارند و تلاش خود را بر حذف گذاشته‌اند نه نقد و بازسازي

Wednesday, June 14, 2006

حقوق بشر ما برتر است

چهارشنبه 24 خرداد ماه 1385
می گوید، یک عده می خواهند چهره ی جمهوری اسلامی را خشن نشان دهند و طوری رفتار می کنند که بگویند در نظام مقدس ما حقوق بشر رعایت نمی شود. ما پدر آنها را درمی آوریم. قلم پایشان را خرد می کنیم. دستبند به دستشان می زنیم و روانه ی زندانشان می کنیم تا بفهمند حرف مفت می زنند. زندان های ما خودش دانشگاه بزرگی است که آدم ها زود می فهمند حرفشان مفت است. حقوق بشری که در این نظام رعایت می شود و مبنای عمل است، در هیچ کجای دنیا نیست. آنها باید بیایند و حقوق بشر را از ما بیاموزند. ما آموزه های بلندی داریم که در دستان ضابطانمان است که اگر کسی بگوید حقوق بشر نیست توی سرش می زنیم تا حقوق بشر را درک کند، تا مغز استخوانش درک کند. بیهوده نیست که ما قتلهای زنجیره ای داشتیم. آنهایی را که می گفتند حقوق بشر نیست، نیست می کردیم تا بر هستی حقوق بشر صحه بگذاریم. ما بزرگترین مدافع حقوق بشر در عالم امکان هستیم و اجازه نمی دهیم یک مشت ضعیفه با تعدادی مرد زن ذلیل بگویند حقوق زنان کو؟ اگر کارمندی، که حقوقت را سر ماه می گیری و اگر خانه دار هستی نفقه ات را از شوهرت می گیری. حقوق بشر از این بالاتر! یعنی چه که می آیی در خیابان، جلوی مرد اجنبی و نامحرم، صدایت را بلند می کنی که حقوقم کو؟ اصلا از شوهرت، از همسرت، از بزرگترت اجازه گرفته ای؟ اگر هم اجازه بدهد، باید چند ریگ زیر زبانت بگذاری تا نامحرم صدایت را نشوند. ما آمده ایم تا حقوق بشر را برپا کنیم. ما همه ی هدفمان حقوق بشر است. اما مسأله این است که یک مشت غرب زده، فکر می کنند حقوق بشر همان سی ماده ای است که غربی ها نوشته اند. نه آقا! ما یک حقوق بشری داریم که اگر بیان کنیم، تمام عالم تا آخرالزمان دهانش باز می ماند و هاج و واج نمی تواند سخنی بگوید. حقوق بشر ما برتر از همه است. مشکل این است که ما فرصت نکرده ایم حقوق بشرمان را بگوییم و تعریف کنیم. این هم نقشه ی استکبار جهانی است که ما را هر روز با مشکلات بسیاری مواجه می کند که فرصت نکنیم آموزه های حقه ی خود را پیاده کنیم
موخره: خداوند دکتر شهیدی را عمر دهد. از قول ایشان شنیدم که می گفت: مشکل آقایان این است که به جای آن که اسلام را سوار کنند، پیاده کرده اند

Tuesday, June 13, 2006

اعتراض ملي به بحرين

سه‌شنبه 23 خرداد 1385

امروز از طرف يكي از دوستان ايميلي به دستم رسيد كه حكايت از آن داشت كه بحرين، دانشگاهي با عنوان جعلي «خليج عرب» تأسيس كرده است. بحرين كه تا چهار دهه پيش بخشي از خاك ايران بود، اكنون گوي سبقت را از اسلاف عرب خود ربوده است و در صدد جعل تاريخ و رسميت دادن به اين نام است. همان‌گونه كه ايرانيان وطن‌خواه در اعتراض پردامنه‌ي خود به جعل و اقدام مؤسسه‌ي نشنال جئوگرافيك، موجب عقب‌نشني آن مؤسسه و عذرخواهي و اصلاح نقشه‌ها شدند، اكنون نيز بايد در مقابل اين اقدام عرب‌هاي ايراني‌ستيز كه هويت‌شان از قرن‌ها اقتدار ايران شكل گرفته،‌ ايستاد و موج بزرگي از اعتراض را روانه‌ي آنان كرد؛ موجي كه همچون سونامي بحرين را درنوردد و اعتراض جهانيان را نيز با خود به همراه آورد. براي اعتراض به اين اقدام بحرين، به اين سايت برويد. پس از ورود به سايت، روي كلمه‌ي انگليسي «ساين د پتيتيون» كليك كنيد و در آن جا نام و نام خانوادگي،‌ ايميل و كامنت خود را ثبت كنيد
http://www.petitiononline.com/00482951
البته بايد راه‌هاي ديگر اعتراض را نيز بيابيم. مثلا آيا مي‌شود جلوي سفارت بحرين تظاهرات به راه انداخت؟ برو و بچه‌هاي دانشجو دست به كار شوند و مردم را نيز به اعتراض دعوت كنند. سايت اين دانشكده با عنوان جعلي خليج عرب را نيز ببينيد